Σε συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης στο Λακωνιστάς [www.lakonistas.gr] με τις εντυπώσεις της Αγιογράφου Efti [Ευτυχίας] Παπαδοπούλου Georlin από την επίσκεψη του γκρουπ της στη Χρύσαφα, έρχεται και ένα κείμενο εντυπώσεων από τον ξεναγό της ομάδας Ιωάννη Κιουρτσόγλου. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ανόθευτη ματιά του ανθρώπου που δεν έχει δεσμό με τον τόπο και στην περίπτωση του Ιωάννη ακόμα περισσότερο γιατί είναι από τους πιο έμπειρους ξεναγούς μας. Άνθρωπος με μεγάλη εμπειρία, μεράκι, ερευνητική διάθεση και βέβαια επικοινωνιακό χάρισμα.

Γράφει ο Ιωάννης: «Η πρόσφατη μου επίσκεψη στη Χρύσαφα Λακωνίας απέδειξε γι’ άλλη μια φορά πόσο ανεξάντλητη είναι εκείνη η Ελλάδα της οποίας τα μνημεία παραμένουν άγνωστα, ειδικά εκείνα που έχουν την ατυχία να βρίσκονται κοντά σε μεγάλους μνημειακούς χώρους όπως αυτός του Μυστρά στην προκειμένη περίπτωση.

Εκκλησίες όπως η Παναγία η Χρυσαφίτισσα που ορθώνουν εξωτερικά οχυρωματικό ανάστημα και εσωτερικά αναδιπλώνουν αιφνίδια καλλιτεχνικό μεγαλείο της βυζαντινής αγιογραφίας, αξίζουν όχι μόνον επίσκεψης αλλά και μελέτης.

Αγιογραφίες που χαρακτηρίζονται μάλλον από τοπικότητα ως προς την οργάνωση τους στις επιφάνειες των τοίχων αλλά και νοήματα, ένα πραγματικό χωνευτήρι στο βόρειο παρεκκλήσιο, καθιστούν τη Χρυσαφίτισσα μνημείο απόλυτα αυθεντικό. Σαφέστατα “όχι μια ακόμη εκκλησία” στα μάτια των επισκεπτών.

Η επίσκεψή μας τόσο στον συγκεκριμένο ναό όσο και στον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Δημήτριο και την Κοίμηση της Θεοτόκου περιείχε τον πλέον  δυνατό όμως απ’ όλα τα στοιχεία – τον ανθρώπινο παράγοντα.

Η φιλοξενία έχει πολλά πρόσωπα και νομίζω ότι στη Χρύσαφα είδαμε ένα από τα πιο όμορφα της – ο πατέρας Παναγιώτης έκανε την πρόσβασή μας όσο γινόταν πιο ελεύθερη και απρόσκοπτη ώστε να γνωρίσουμε τους ναούς, η κυρία Πολυτίμη μας τίμησε με χειροποίητα γλυκά σερβιρισμένα σε τραπεζομάντηλα με την εικόνα της Σαντορίνης, «φόρος τιμής» στον τόπο καταγωγής του άνδρα της. Ντόπια κρασιά, ντόπιο λάδι κι ένα βιβλίο για τα μνημεία του χωριού που οι κάτοικοι τα πονάνε πραγματικά, ήτανε αυτά με τα οποία μας ξεπροβόδισαν. Ο συνδυασμός των ακριβών μνημείων με τα ακριβά δώρα και την ακριβή υποδοχή της οποίας τύχαμε μας έκαναν ακόμη ένα μεγάλο δώρο – την ταπεινότητα που αισθανθήκαμε γεμάτοι συγκίνηση.

Ευχαριστίες στον Πάνο Παπαδολιά για την πρόταση να επισκεφτούμε αυτόν τον τόπο και να ανακαλύψουμε την ιστορία και την ζωή του, όπως αυτά αντιπροσωπεύονται από τα μνημεία και τους ανθρώπους τους. Άλλωστε τα μνημεία είναι οι άνθρωποι – από εκείνους που τα δημιούργησαν μέχρι εκείνους που τα συντηρούν με σεβασμό και τα αναδεικνύουν».

Ως επίλογο σε αυτές τις δυο αναρτήσεις που επικεντρώνουν στη Χρύσαφα θα έλεγα ότι είναι εμφανής – έως πιεστική πια – η ανάγκη του χωριού και των ανθρώπων του για εξωστρέφεια. Η Χρύσαφα είναι ένα χωριό «ζωντανό», διαθέτει Πολιτιστικό Σύλλογο που έχει δυναμική, όλοι οι άνθρωποί του χωριού έχουν πάθος με τον τόπο τους και διάθεση προσφοράς οπότε τώρα σημασία έχει η ….. επικέντρωση στον ΣΤΟΧΟ. Αυτό που έδειξε ξεκάθαρα η εμπειρία αυτής της ξενάγησης είναι ότι τα Χρύσαφα διαθέτουν «κεντρική ιδέα» & «Ταυτότητα» και αυτή έχει να κάνει με τα Βυζαντινά της μνημεία. Η συνεργασία, λοιπόν, του ντόπιου δυναμικού με την Εφορεία Αρχαιοτήτων από εδώ και εμπρός επιβάλλεται να είναι τέτοια που να μπορούν οι επισκέπτες της Λακωνίας να βιώνουν αυτή την σπάνια πνευματική / αισθητική εμπειρία. Αλλά και τη φιλοξενία των κατοίκων που υπερβαίνει τον μέσο όρο….

Κείμενο + φωτογραφίες: Ιωάννης Κιουρτσόγλου, επαγγελματίας ξεναγός

Εισαγώγή + επίλογος: Πάνος Παπαδολιάς